kinderneurologie
Wat is een subgaleale bloeding?
Een subgaleale bloeding is een bloeding op het hoofd in de ruimte tussen het peesblad van de voorhoofdspieren en het botvlies van het schedelbot, waardoor een zwelling op de schedel ontstaat.
Hoe wordt een subgaleale bloeding ook wel genoemd?
Het woord sub betekent onder. Galeale verwijst naar de
galea apeoneurotica, het peesblad van de voorhoofdsspieren. Deze bloeding zit onder het peesblad.
Subapneurotische bloeding
Een subgaleale bloeding wordt ook wel subaponeurotische bloeding genoemd. De term sub betekent onder. Deze bloeding ontstaat in de ruimte onder het peesblad van de voorhoofdsspieren ook wel galea apeoneurotica genoemd. Vandaar het woord subgaleaal.
In plaats van bloeding wordt ook wel het woord hematoom gebruikt.
Vals cefaal hematoom
Een cefaal hematoom is ook een bloeding die een zwelling op het hoofdje van een pasgeboren baby geven. Een cefaal hematoom zit onder het botvlies en wordt daardoor minder snel groter dan een subgaleale bloeding. Het botvlies zit strak om het schedelbot heen en belemmert het groter worden van de bloeding. Een subgaleale bloeding kan veel lijken op een cefaal hematoom, maar is een ander type bloeding die vaak veel ernstiger gevolgen kan hebben voor baby's. Daarom wordt een subgaleale bloeding ook wel een vals cefaal hematoom genoemd.
Een van de verschillen tussen het echte en het valse cefaal hematoom, is dat een echte cefaal hematoom niet over de schedelnaden heen loopt. Een subgaleale bloeding gaat wel over de schedelnaden heen.
Caput succedaneum
Een caput succedaneum geeft ook een zwelling op het hoofdje van een pas geboren baby. Deze zwelling is niet gevuld met bloed, maar met wondvocht ontstaan tijdens de bevalling.
Hoe vaak komt een subgaleale bloeding voor bij kinderen?
Een subgaleale bloeding komt zelden voor bij pasgeborenen. Geschat wordt dat een subgaleale bloeding bij 1,5 per 10.000 geboortes voorkomt.
Bij wie komt een subgaleale bloeding voor?
Een subgaleale bloeding komt vooral voor bij pasgeboren kinderen die geboren zijn door middel van vacuümpomp en ontstaat in de eerste uren na de bevalling.
Bij een klein deel van de kinderen ontstaat de subgaleale bloeding niet als gevolg van de bevalling, maar op oudere leeftijd (dreumes/peuter/kleuter) als gevolg van een ongeval.
Zowel jongens als meisjes kunnen een subgaleale bloeding krijgen.
Wat is de oorzaak van een subgaleale bloeding?
Scheur in bloedvat
Een subgaleale bloeding ontstaat door een scheur in een aders die door de schedel heen lopen. Deze aders worden ook wel brugvenen genoemd of venae emissariae. Wanneer er grote kracht op de schedel van een baby wordt uitgevoerd, dan kunnen deze brugvenen scheuren en zo kan een bloeding ontstaan tussen het bot en de bindweefselplaat op het hoofd.
Moeizame vacuümextractie
Een subgaleale bloeding is meestal het gevolg van een moeizame bevalling waarbij een aantal pogingen met de vacuümpomp nodig zijn geweest om de baby geboren te laten worden. Soms ontstaat een subgaleale bloeding ook tijdens een bevalling waarbij een tangverlossing nodig is geweest of heel zelden zonder dat hulpmiddelen nodig waren.
Bevalling met een vacuümpomp zijn vaker nodig bij kinderen die een hoog geboorte gewicht hebben, bij bevalling die ingeleid worden en bij moeders die voor de eerste keer bevallen.
Grote bloeding
In de subgaleale ruimte tussen de schedel en het peesblad kan veel bloed komen te zitten. Dit komt omdat het peesblad meegeeft en hiermee weinig tegendruk geeft aan de bloeding.
Door de steeds groter wordende bloeding, krijgt de baby steeds minder bloed in de bloedvaten in het lichaam. De bloeddruk kan niet meer op pijl gehouden worden, waardoor een zogenaamde shock ontstaat.
Door de te lage bloeddruk krijgen de hersenen onvoldoende bloed om te kunnen functioneren. Hierdoor kan hersenschade ontstaan.
Bij oudere kinderen is dit geen risico, omdat zij een veel grotere hoeveelheid bloed in hun lichaam hebben ten opzichte van de hoeveelheid bloed die in de subgaleale ruimte past.
Bloeding in de hersenen
De helft van de kinderen met een grote subgaleale bloeding blijkt naast de subgaleale bloeding ook een bloeding in de hersenen te hebben.
Cefaal hematoom
Ook komt de combinatie van een subgaleale bloeding en een cefaal hematoom vaak samen voor.
Ongeval
Een subgaleale bloeding kan ook op de latere leeftijd ontstaan als gevolg van een ongeval waarbij het kind een heftige klap op het hoofd krijgt. Ook kan een subgaleale bloeding ontstaan als gevolg van kindermishandeling.
Haren uittrekken
Bij kinderen kan het hardhandig uittrekken van haren ook zorgen voor een ontstaan van een subgaleale bloeding.
Wat zijn de symptomen van een subgaleale bloeding?
Zwelling op het hoofd
Een subgaleale bloeding zorgt voor een steeds groter wordende zwelling op het hoofd van het kind in de eerste paar uren na de bevalling. Het hele hoofd kan gezwollen raken. De zwelling voelt zacht en elastisch aan. De zwelling gaat over de schedelnaden heen.
Huid
Ter plaatse van de zwelling van het hoofd kan de huid een blauwe verkleuring laten zien. Soms zijn ook kleine rode puntjes zichtbaar.
Bleke kleur
Door het bloedverlies in de zwelling op het hoofd, zit er te weinig bloed in de bloedvaten van het lichaam zelf. Hierdoor krijgen baby’s met een subgaleale bloeding een steeds blekere lichaamskleur. Bij oudere kinderen zal dit niet het geval zijn.
Stijging hartslag
Het hart probeert de verminderde hoeveelheid bloed die in de bloedvaten aanwezig is, zo snel mogelijk rond te pompen om zo te proberen dat de organen die dat nodig hebben voldoende bloed te geven. Kinderen met een subgaleale bloeding krijgen daarom in toenemende mate een snellere hartslag.
Snelle ademhaling
Het lichaam gaat de ademhaling versnellen om er zo voor te zorgen dat het weinige bloed wat aanwezig is, zo snel mogelijk wordt voorzien van zuurstof.
Epilepsie
Als gevolg van schade aan de hersenen door een te lage bloeddruk bij pasgeborenen of door een bloeding in de hersenen zelf, kunnen epileptische aanvallen ontstaan.
Pijnlijk
De bloeding op het hoofd kan zorgen voor pijnklachten aan het hoofd. Hierdoor kunnen kinderen na de geboorte klagelijk gaan huilen. Wanneer de bloeding niet herkend wordt en de bloeding steeds groter wordt, zullen kinderen steeds stiller worden en juist helemaal niet meer huilen.
Gele kleur
In de dagen na het doormaken van de subgaleale bloeding kunnen kinderen als gevolg van stofjes die vrijkomen bij opruimen van het bloed een gele kleur krijgen. Deze gele kleur wordt geelzucht of icterus genoemd.
Hoe wordt de diagnose subgaleale bloeding gesteld?
Verhaal en onderzoek
Op grond van het verhaal van een pasgeborene met een zwelling op het hoofd die ontstaan is na een moeizame bevalling waarbij een vacuümpomp nodig is geweest en die geleidelijk aan groter wordt kan een subgaleale bloeding worden vermoed.
Met herhaald lichamelijk onderzoek kan een subgaleale bloeding worden onderscheiden van het veel vaker voorkomende cefaal hematoom. Een cefaal hematoom stopt ter plaatse van een schedelnaad, een subgaleale bloeding gaat over de schedelnaden heen. Beide bloedingen kunnen groter worden in de eerste uren na een geboorte. Het onschuldige caput succedaneum na een bevalling, die ook zorgt voor een zwelling die over de schedelnaden heen gaat, is na de bevalling op zijn grootst en wordt niet groter meer.
ECHO-onderzoek
Wanneer er getwijfeld wordt van welk soort zwelling op het hoofd sprake is, kan Echo-onderzoek van het hoofdje helpen om te kijken wat de oorzaak is van de zwelling. Echo-onderzoek is niet belastend en kan heel goed laten zien waar het vocht zich heeft opgehoopt in de huid, onder het peesblad of onder het botvlies.
MRI scan
Een subgaleale bloeding kan samen gaan met andere bloedingen in het hoofd. Als gevolg van het bloedverlies in de subgaleale ruimte kan hersenbeschadiging ontstaan in de hersenen. Andere bloedingen en tekenen van hersenbeschadiging kunnen het beste gezien worden op een MRI-scan van de hersenen.
Soms wordt een CT-scan gemaakt. Ook daarop is een subgaleale bloeding goed te herkennen.
Stollingsonderzoek
Wanneer een subgaleale bloeding ontstaat zonder dat er sprake is geweest van een kunstverlossing, dan kan het nodig zijn om door middel van bloedonderzoek te kijken of er sprake is van een probleem met de bloedstolling. Bij een heel klein deel van de kinderen met een subgaleale bloeding blijkt er sprake te zijn van een stollingsstoornis zoals hemofilie.
Als gevolg van het bloedverlies kan de hoeveelheid bloedplaatjes in het lichaam te laag worden. Daarom worden de bloedplaatjes na doormaken van een subgaleale bloeding ook altijd gecontroleerd.
Bilirubine
In de dagen na doormaken van een subgaleale bloeding zal door afbraak van het bloed door het lichaam het stofje bilirubine in het bloed stijgen. Hierdoor krijgt de baby een gele kleur. Een te hoge waarde van het stofje bilirubine kan schadelijk zijn voor de hersenen van de baby. Daarom zal deze waarde regelmatig bepaald worden.
Hoe wordt een subgaleale bloeding behandeld?
Medicijnen om de stolling te verbeteren
Door het verlies van bloed, hebben kinderen met een subgaleale bloeding steeds minder bloedplaatjes in hun lichaam zitten. Deze bloedplaatjes zijn nodig om de bloeding tot stilstand te brengen. Door kinderen bloedplasma en/of bloedplaatjes te geven van donoren en door vitamine K te geven aan het kind, wordt het lichaam ondersteund om de bloeding zelf tot stilstand te brengen.
Ondersteunen kind
Meestal stopt een subgaleale bloeding uiteindelijk toch van zelf. Een drukverband om het hoofd kan helpen om de bloeding tot stilstand te brengen. De behandeling is er dan op gericht om te zorgen dat het kind toch voldoende vocht in de bloedvaten heeft om de bloeddruk op peil te houden. Infuus met vocht kan vaak snel gegeven worden. In tweede instantie is vaak een bloedtransfusie nodig om er voor te zorgen dat kinderen ook voldoende rode bloedcellen en bloedplaatjes in hun bloed hebben.
Vaak worden baby's met een subgaleale bloeding in de gaten gehouden op ene neonatologie intensive care afdeling. Soms hebben zij tijdelijk beademing nodig om te zorgen dat er voldoende zuurstof in het bloed aanwezig is. Bij oudere kinderen is dit zelden het geval.
Operatie
Bij een klein deel van de kinderen is het nodig om de bloeding door middel van een operatie te verwijderen. Dit wordt alleen in geval van nood gedaan. Er bestaat risico op het ontstaan van infectie van het operatiegebied. Deze operatie wordt uitgevoerd door de neurochirurg.
Pijnstillers
Pasgeboren kinderen met een subgaleale bloeding krijgen standaard het medicijn paracetamol om pijnklachten verminderen. Soms zijn ook andere pijnstillers zoals morfine nodig om pijnklachten te verminderen.
Medicijnen tegen epilepsie
Met behulp van medicijnen wordt geprobeerd te voorkomen dat kinderen nog meer epilepsie aanvallen krijgen. Medicijnen die vaak gebruikt worden zijn fenobarbital, levetiracetam en difantoine.
Blauwe lamp
Wanneer baby’s die een subgaleale bloeding hebben doorgemaakt te geel worden, kan dit opnieuw schade veroorzaken aan de hersenen. Daarom worden baby’s met ene te gele kleur onder een blauwe lamp gelegd. Dit blauwe licht helpt om de waarde van de bilirubine sneller omlaag te brengen.
Observatie van alle pasgeborenen na geboorte door middel van een vacuümpomp
Omdat een subgaleale bloeding vaker voorkomt bij pasgeboren nadat ze met een vacuümpomp worden geboren, worden alle pasgeboren die op deze manier geboren worden een aantal uren in het ziekenhuis geobserveerd. Zo kan wanneer een subgaleale bloeding ontstaat, meteen worden gehandeld. Hiermee wordt de kans op het ontstaan van hersenschade als gevolg van een subgaleale bloeding verkleind.
Begeleiding ouders
Het is voor ouders vaak en heftige gebeurtenis om mee te maken dat hun kind een subgaleale bloeding heeft die levensbedreigend kan worden. Het kost vaak tijd om dit een plekje te geven. Een maatschappelijk werkende of psycholoog kan ouders begeleiding in het omgaan met de gevoelens die daarbij komen kijken.
Contact met andere ouders
Door het plaatsen van een oproep op het forum van deze sitekunt u proberen in contact te komen met andere ouders die een kind hebben die een subgaleale bloeding heeft gehad.
Wat betekent het hebben van een subgaleale bloeding voor de toekomst?
Spontaan verdwijnen
Het lichaam ruimt de subgaleale bloeding zelf op in de loop van een aantal dagen tot weken. De zwelling van het hoofdje zal steeds minder goed zichtbaar zijn.
Normale ontwikkeling
Het merendeel van de kinderen die een subgaleale bloeding heeft gehad, ontwikkelt zich normaal.
Achterblijvende ontwikkeling
Bij kinderen waarbij er hersenschade is ontstaan door een te lage bloeddruk, kan de ontwikkeling vertraagd verlopen. Een deel van de kinderen krijgt last van spasticiteit waardoor bewegen lastig is, soms zijn er problemen met zien, met horen met praten. Ook kunnen kinderen als gevolg van hersenbeschadiging last krijgen van epilepsie. Problemen met leren komen regelmatig voor.
Overlijden
Wanneer een subgaleale bloeding niet herkend wordt, dan kunnen pasgeboren kinderen zo veel bloed verliezen aan de bloeding, dat er onvoldoende bloed in het lichaam aanwezig blijft om het hart en de hersenen te laten functioneren. Wanneer hart en/of hersenen te veel beschadigd raken als gevolg van een tekort aan bloed, dan kan dit maken dat pasgeboren kinderen komen te overlijden als gevolg van een subgaleale bloeding. Bij oudere kinderen is dit niet aan de orde.
Hebben broertjes en zusjes een vergrote kans om een subgaleale bloeding te krijgen?
Een subgaleale bloeding ontstaat meestal tijdens een bevalling. Broertjes en zusjes hebben dus ook een kans om een subgaleale bloeding te krijgen tijdens de bevalling. Deze kans is niet groter dan de kans dat andere kinderen dit zullen krijgen.
Wilt u dit document printen dan kunt u hier een pdf-versie downloaden.
Referenties
1. Doumouchtsis SK, Arulkumaran S. Head injuries after instrumental vaginal deliveries. Curr Opin Obstet Gynecol. 2006;18:129-34.
2. Neonatal subgaleal hematoma causing brain compression: report of two cases and review of the literature. Amar AP, Aryan HE, Meltzer HS, Levy ML.Neurosurgery. 2003;52:1470-4
3. Posttraumatic subgaleal hematoma: a case report and review of the literature. Antón J, Pineda V, Martin C, Artigas J, Rivera J. Pediatr Emerg Care. 1999;15:347-9
4. Subgaleal hematoma evacuation in a pediatric patient: A case report and review of the literature. Patchana T, Ghanchi H, Taka T, Calayag M. Surg Neurol Int. 2020 Aug 15;11:243
Laatst bijgewerkt: 3 juli 2021 voorheen: 2 april 2016
Auteur: JH Schieving
Heeft uw kind nog andere symptomen, laat het ons weten.